Ensemble

Vlaanderen en in het bijzonder Antwerpen hebben historisch een sleutelrol gespeeld in de ontwikkeling van de Europese notie van het beeld. Ook vandaag is er in de beeldende kunst in deze regio nog een gesofisticeerd beelddenken aanwezig, met vaak schrale beelden die gevoeligheden en vormen van bewustzijn uitdrukken die in de massamedia minder aan bod komen. Ze doen dit in het verlengde van de radicaliteit van zowel de abstracte schilderkunst als de conceptuele kunst die hen hier voorafgaan. Dit alles thematiseerden we in de tentoonstellingen A Story of the Image in Shanghai en Singapore en in Meesters in het MAS in Antwerpen. Dit eigen perspectief kan ook een horizon bieden op andere beeldtradities vandaag.

Vlaanderen is verzadigd van de idee van beeldende kunst, en daarmee van beeldend denken. Dat is wat hedendaagse kunstenaars uit deze regio doen; ze zetten dit beelddenken verder, maar laten beelden zichzelf en de wereld bevragen. Pas wanneer ze hun eigen relativiteit tonen, worden beelden waarheidsgetrouw. Beeldende betekenis ligt ook in de materie en in het ‘banale’ detail. Kunstenaars uit deze regio – meer dan elders in de wereld - nemen afstand van grote boodschappen. Ze maken vaak gebruik van wat men antibeelden zou kunnen noemen. Ze pogen net die soorten gevoeligheid en bewustzijn uit te drukken die in massamediale beelden verloren dreigen te gaan. Ze kiezen vaak kleine onderwerpen en benaderen die als een banaal gegeven. Net daardoor scheppen ze ruimte voor reflectie. Ze maken het kleine monumentaal en reiken met schrale beelden scherpe inzichten aan.

Deze eigen perspectief op het beeld, zou moeten worden gecomplementeerd door andere tradities. Het M HKA doet dit al via zijn tentoonstellingen, zoals die over Vancouver met zijn ‘Pictures Generation’ in 2005 of Kerry James Marshall in 2013. Het kon dit tot nu onvoldoende doen in collectievorming.

Luc Tuymans, David Claerbout, Charif Benhelima, Thomas Ruff, Cindy Sherman, Marlene Dumas, Craigie Horsfield, Vlad Monroe, Sergey Bratkov, N.S. Harsha, Yang Fudong